Η πρόσφατη καρατόμηση της πρέσβειράς μας στα Σκόπια Ντόρας Γροσομανίδου από την υπουργό Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη σηματοδοτεί την ολοκληρωτική χρεοκοπία και της δεύτερης φάσης της ελληνικής πολιτικής στο Μακεδονικό.

Η πρώτη φάση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στο Μακεδονικό, που φέρει τη σφραγίδα των Κ. Καραμανλή, Α. Σαμαρά και Κ. Μητσοτάκη, χαρακτηρίζεται από την ολοκληρωτική άρνηση της ύπαρξης ενός μακεδονικού έθνους, και κατά συνέπεια κράτους .Τα επιχειρήματα που χαρακτηρίζουν εκείνη την περίοδο, όπως ότι το γειτονικό κράτος είναι «τεχνητό δημιούργημα του Τίτο» ή ότι «δεν υπάρχει μακεδονική γλώσσα», είχαν ως στόχο να δείξουν ότι το κράτος της (γιουγκοσλαβικής) Μακεδονίας δεν έχει λόγο ύπαρξης. Η φανερή επιθυμία όλων ήταν να «απορροφηθεί» αυτό το «μόρφωμα» από τη Σερβία του συμμάχου Μιλόσεβιτς.

Η πρώτη φάση κατέρρευσε πολύ γρήγορα, καθώς τα ελληνικά επιχειρήματα ελάχιστα συγκινούσαν τη διεθνή κοινότητα. Από τη μια πλευρά, η σύγχρονη ιστορική επιστήμη τεκμηρίωνε ότι όλα τα έθνη είναι σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό «τεχνητά κατασκευάσματα» ή «φαντασιακές κοινότητες», οπότε το κράτος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας δεν αποτελούσε εξαίρεση σε αυτό το γενικό κανόνα. Από την άλλη πλευρά, το επιχείρημα ότι τα μακεδονικά δεν είναι «γλώσσα» -που με τόση ευκολία προωθούσαν Ελληνες κρατικοδίαιτοι «γλωσσολόγοι»- θεωρήθηκε τελείως αναχρονιστικό από τη διεθνή γλωσσολογική κοινότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κορυφαίος γλωσσολόγος Νόαμ Τσόμσκι σε συνέντευξή του στον υπογράφοντα στις αρχές του ‘90 χαρακτήριζε το ελληνικό επιχείρημα «γελοίο».

Η δεύτερη φάση της ελληνικής πολιτικής, που φέρει τη σφραγίδα των Κ. Καραμανλή, Π. Μολυβιάτη και Ν. Μπακογιάννη, συνιστά μια ριζική ανατροπή της πολιτικής τής πρώτης φάσης. Η ΠΓΔΜ τώρα όχι μόνο θεωρείται κράτος, αλλά θεωρείται ένα πανίσχυρο κράτος, το οποίο μάλιστα απειλεί την Ελλάδα! Αυτή είναι η επιχειρηματολογία του «αλυτρωτισμού των Σκοπίων», η οποία έχει ως κύριο στόχο τον επηρεασμό της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Τα επιχειρήματα τα οποία χρησιμοποιεί η ελληνική πλευρά για να δείξει ότι η ΠΓΔΜ έχει εδαφικές βλέψεις εναντίον της Ελλάδας είναι κυρίως δύο:

* Ορισμένα ιστορικά εγχειρίδια τα οποία κυκλοφορούν στο εμπόριο και πιθανώς στα σχολεία.

* Χάρτες και στρατιωτικά εγχειρίδια -όπως του Στόιτσεφ- τα οποία εκτίθενται στο στρατιωτικό μουσείο των Σκοπίων.

Όλη αυτή η επιχειρηματολογία κατέρρευσε στις αρχές του μήνα, κατά την περίφημη επίσκεψη των τριών πρέσβεων (ΗΠΑ, Ελλάδας και Βρετανίας) στο Στρατιωτικό Μουσείο των Σκοπίων.

Το περασμένο Σάββατο, ο υπουργός Αμυνας της ΠΓΔΜ, Λαζάρ Ελενόφσκι, είχε καλέσει τους πρέσβεις Ελλάδας, ΗΠΑ και Βρετανίας για επίσκεψη στο στρατιωτικό μουσείο της πρωτεύουσας.
Ο λόγος δεν ήταν τουριστικός. Η ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον είχε επανειλημμένα καταγγείλει το μουσείο ως το επίκεντρο της αλυτρωτικής προπαγάνδας και σημεία αιχμής των ελληνικών καταγγελιών ήταν το εγχειρίδιο της στρατιωτικής ιστορίας του Στόιτσεφ και οι χάρτες που περιλαμβάνονταν σ’ αυτό, οι οποίοι εξετίθεντο στο στρατιωτικό μουσείο.

*Ομως, όταν οι ξένοι διπλωματικοί έφτασαν στο μουσείο, όλα τα πειστήρια του «εγκλήματος» είχαν εξαφανιστεί! Ξεναγώντας τους προσκαλεσμένους του ο Λ. Ελενόφσκι τους είπε ότι μπορούσαν πια να δουν ότι τίποτα επιλήψιμο δεν εξετίθετο στο μουσείο: ούτε στρατιωτικοί χάρτες της «Μεγάλης Μακεδονίας», ούτε απεικονίσεις της «μακεδονικής φάλαγγας». Οσο για το επίμαχο εγχειρίδιο, διαβεβαίωσε ότι είχε αποσυρθεί από την κυκλοφορία.

Τη μεγαλύτερη αμηχανία αισθάνθηκε η ελληνίδα πρέσβειρα: «Είχα την αίσθηση», μας έλεγε ο ξένος διπλωμάτης που μας μετέφερε το επεισόδιο, «ότι η Ντόρα Γροσομανίδου έμοιαζε με ήρωα του Χίτσκοκ που βλέπει ένα έγκλημα και όταν φωνάζει την αστυνομία διαπιστώνει ότι το πτώμα έχει εξαφανιστεί!»

*Υστερα από μερικές στιγμές αμηχανίας η ελληνίδα διπλωμάτις στρεφόμενη προς τους υπολοίπους, είπε:

«Δέχομαι ότι η απόσυρση του εγχειριδίου του Στόιτσεφ αποτελεί μια θετική ενέργεια. Ομως το περιεχόμενο, η αντίληψη της συγκεκριμένης ιστορικής προσέγγισης είναι διάσπαρτα σε σχολικά ιστορικά εγχειρίδια, σε χάρτες σε ταξιδιωτικούς οδηγούς, στο Ιντερνετ, καθώς και η συνεχής παρουσίαση της ελληνικής Μακεδονίας ως «Αιγιατικής».

*Μέχρι εκείνη την στιγμή η πρέσβειρα των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζίλιαν Μιλοβάνοβιτς, παρακολουθούσε με πολύ βαριεστημένο ύφος. ‘Ομως η ομιλία την «ξύπνησε» και πέρασε στην επίθεση:

«Τα σχολικά εγχειρίδια με τις συγκεκριμένες αναφορές διαμελισμού εδαφών από την ενιαία Μακεδονία για τα οποία διαμαρτύρεσθε», είπε, «κυκλοφορούν μεν στο εμπόριο, όμως απ’ ό,τι ξέρω δεν διδάσκονται στα σχολεία». Και πρόσθεσε: «Θα ήταν διατεθειμένη η κυβέρνησή σας να συγκροτήσει με την κυβέρνηση της ΠΓΔΜ μια μεικτή επιτροπή στην οποία θα ανέθετε την συγγραφή σχολικών εγχειριδίων της νεότερης βαλκανικής ιστορίας;»

*Προτού προφτάσει να απαντήσει η κυρία Γροσομανίδου, η πρέσβειρα των ΗΠΑ είχε περάσει σε ένα άλλο θέμα: τους χάρτες της «Ενιαίας Μακεδονίας»:

«Είναι γεγονός», είπε η αμερικανίδα «ότι κυκλοφορούν αυτοί οι χάρτες, όμως είναι ιστορικοί που απεικονίζουν την πραγματικότητα πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους. Αν κάνετε τον κόπο να έρθετε στις ΗΠΑ, θα δείτε ότι και εκεί κυκλοφορούν χάρτες που απεικονίζουν διαφορετικά σύνορα γιατί απεικονίζουν την Αμερική πριν από τον Εμφύλιο Πόλεμο».

Η επίσκεψη λοιπόν στο μουσείο των Σκοπίων σηματοδοτεί την ολοκληρωτική κατάρρευση της β’ φάσης της ελληνικής πολιτικής στο Μακεδονικό. Αυτό δεν είναι δική μας εκτίμηση, αλλά η εκτίμηση της κ. Γροσομανίδου, η οποία περιέχεται στο απόρρητο υπόμνημα που έστειλε στην υπουργό Εξωτερικών μετά το συμβάν:

«Η πρεσβεία της Ουάσιγκτον», γράφει, «κατά τις επαφές της με Αμερικανούς αξιωματούχους επικεντρώνεται κυρίως στην αλυτρωτική προπαγάνδα των Σκοπίων, με σημείο αιχμής τη στρατιωτική Ιστορία του Στόιτσεφ, τους χάρτες που περιλαμβάνονται σ’ αυτήν, και οι οποίοι μέχρι πρόσφατα εξετίθεντο στο Στρατιωτικό Μουσείο, στα σχολικά εγχειρίδια, καθώς και στη μετονομασία του αεροδρομίου σε “Μέγας Αλέξανδρος”».

Και συμπληρώνει μελαγχολικά η Ελληνίδα διπλωμάτισσα:

«Με τον ανώτερο ελιγμό (σ.σ. των Σκοπίων) με μάλλον ανώδυνο τρόπο ικανοποιούνται μερικώς οι στόχοι που είχαμε θέσει». Άρα η συνέχιση αυτής της πολιτικής δεν έχει πλέον νόημα!

Η Ντόρα των Σκοπίων δεν καρατομήθηκε από την Ντόρα των Αθηνών για τη συνέντευξή της στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», στην οποία άλλωστε είπε ορισμένες γενικότητες τις οποίες λίγο - πολύ όλοι αναγνωρίζουν και με τις οποίες όλοι συμφωνούν. Ο λόγος της καρατόμησής της είναι επειδή στα υπομνήματά της φέρεται να αμφισβητεί ευθέως τη σοφία και την αποτελεσματικότητα της ακολουθούμενης από την ηγεσία του ΥΠΕΞ εξωτερικής πολιτικής στο Μακεδονικό. Αυτό που επισήμανε στα υπομνήματά της η τέως πρέσβειρα ήταν ότι τόσο η ενέργεια της κυβέρνησης της ΠΓΔΜ να αφαιρέσει -με σοβαρό πολιτικό κόστος- το επίμαχο υλικό από το Στρατιωτικό Μουσείο, όσο και η πρόταση της Αμερικανίδας πρέσβειρας να γραφούν τα εγχειρίδια Ιστορίας από ειδικούς των δύο χωρών, στην ουσία τραβάει κυριολεκτικά το χαλί κάτω από την επιχερηματολογία του «αλυτρωτισμού», στην οποία βασίζεται η εξωτερική πολιτική στο Μακεδονικό της Ντόρας Μπακογιάννη.

Ο καιρός θα δείξει ποιος είχε δίκιο.